Uzaktan Savunma ve ifade: SEGBiS Nedir?

15 Ocak 2023 internethukuku Ceza Hukuku

Uzaktan Savunma ve ifade: SEGBiS Nedir? SEGBİS kelimesinin açılımı tam olarak Ses ve Görüntü Bilişim Sistemidir. SEGBİS kavramını adli kurumlar oldukça sık olarak kullanmaktadır.

SEGBİS: UYAP Bilişim Sisteminde ses ve görüntünün aynı anda elektronik ortamda iletildiği, kaydedildiği ve saklandığı ve Adalet hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi amacıyla oluşturulan bilişim sistemini ifade eder.

SEGBİS sistemi ile adli kurumlar binlerce kilometre uzaktaki bir şahsın savunmasını ya da ifadesini rahatlıkla alabilmektedir.

Yönetmelik

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, soruşturma ve kovuşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkemece dinlenilmesine gerek görülen kişilerin Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi kullanılarak dinlenilmesi, kayda alınması, saklanması ile bunun için gerekli teknik altyapının kurulmasına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.

Sesli ve görüntülü duruşma sistemi, ilk olarak 1 Haziran 2005 tarihinde kabul edilen 5271 sayılı CMK’da yer almıştır. Hatta o günlerde yani 2006 yılında yurtdışında olan bir sanığın ifadesi Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) olmamasına rağmen ABD’den alınmıştır.

5271 sayılı CMK’da yer alan hükümlere kısaca temas etmekte yarar bulunmaktadır.

Madde 94/2

“Yakalanan kişi, en geç yirmi dört saat içinde yetkili hâkim veya mahkeme önüne çıkarılamıyorsa, aynı süre içinde yakalandığı yer adliyesinde, mevcut değil ise en yakın adliyede kurulu sesli ve görüntülü iletişim sisteminin kullanılması suretiyle yetkili hâkim veya mahkeme tarafından bu kişinin sorgusu yapılır veya ifadesi alınır.”

Madde 180/5

“Yukarıdaki fıkralar içeriğine göre tanık veya bilirkişinin aynı anda görüntülü ve sesli iletişim tekniğinin kullanılması suretiyle dinlenebilmeleri olanağının varlığı hâlinde bu yöntem uygulanarak ifade alınır.”

Madde 196

“Hâkim veya mahkemenin zorunlu gördüğü durumlarda, aynı anda görüntülü ve sesli iletişim tekniğinin kullanılması suretiyle yurt içinde bulunan sanığın sorgusu yapılabilir veya duruşmalara katılmasına karar verilebilir.”

196. maddede yer alan “yurt içinde bulunan sanık” vurgusunun Pandemi sürecinden bağımsız olarak günümüz şartlarında uygun olmadığını ifade etmek gerekir. Belirli suçlar bakımından yurtdışında bulunan şüphelinin veya sanığın savunmasının da bu yolla alınabilmesi mümkün hale getirilmelidir. Örneğin üst sınırı 2 yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlar bakımından uygulanabilecek bu yöntemle hem yargılamalar makul sürede sonuçlandırılacak hem de usul ekonomisi gözetilmiş olacaktır. Gerçekten de uygulamada, yurtdışında bulunan şüpheli veya sanığın ifadelerinin alınması için ya istinabe yoluna başvurulmakta ya da şartları oluşması halinde yakalama kararı çıkarılmaktadır. İstinabe süreçleri hem çok uzun sürmekte hem de tercüme masrafları gibi birçok harcamaya sebebiyet vermektedir. Yakalama kararı çıkarıldığında ise, şüpheli veya sanık yurda geldiğinde havaalanında başlayıp adliyede sona eren uzun ve belirsiz bir süreç yaşamaktan çekinmektedir. Tüm bu sorunlar şüpheli veya sanığın ilgili ülkede bulunan Türk konsolosluklarında yapılacak kimlik tespitiyle birlikte iştirak edebilecekleri sesli – görüntülü duruşma yöntemiyle veya öngörülecek başka benzer yöntemlerle çözülebilecektir. Adil yargılanma hakkının temini için bu şekilde ifade alınması, kişinin müdafisinin Türkiye’deki ilgili mahkemeye katılım sağlaması şartına tabi tutulabilecektir.

SEGBİS yöntemi ile ifade verecek olan kişi bulunduğu adliye de küçük bir odaya getirilir odanın içerisinde ifadeye katılacak olan Savcı ya da hâkim, zabıt kâtibi, avukat ve gerekli görülmesi halinde kolluk kuvveti bulunur.

SEGBİS Nedir – SEGBİS’in Temel Amacı Nedir?

CEZA MUHAKEMESİNDE SES VE GÖRÜNTÜ BİLİŞİM SİSTEMİNİN KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİĞE göre SEGBİS uygulaması ile erişilmek istenen temel amaç, yine iş bu yönetmeliğin birinci maddesinde “Bu Yönetmeliğin amacı, soruşturma ve kovuşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkemece dinlenilmesine gerek görülen kişilerin Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi kullanılarak dinlenilmesi, kayda alınması, saklanması ile bunun için gerekli teknik altyapının kurulmasına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.” denilmek suretiyle tanımlanmıştır.